Tiết: 47;48Chèo - Quan âm Thị kính

Chèo - Quan âm Thị Kính

I. Tìm hiểu chung văn bản

1. Khái niệm chèo:

- Chèo là loại hình nghệ thuật sân khấu cổ truyền Việt Nam.

- Chèo phản ánh đầy đủ mọi góc độ của bản sắc dân tộc Việt Nam: lạc quan, nhân ái, yêu cuộc sống yên lành, bình dị nhưng tràn đầy tự hào dân tộc, kiên cường đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ tổ quốc.

2. Đặc trưng của chèo

- Là lối hát sân khấu, có thể đơn ca, song ca hoặc đồng ca. Giai điệu của các làn điệu hát chèo phù hợp với giọng tự nhiên và ngôn ngữ của người Việt.

- Nội dung miêu tả cuộc sống bình dị của người dân nông thon, ca ngợi những phẩm chất cao cả của con người.

- Nhân vật: mang tính ước lệ, chuẩn hóa và rập khuôn với 5 loại hình chính: sinh, đào, lão, mụ, hề

II. Đọc -  hiểu văn bản

- Nhân vật chính trong đoạn trích là Sùng bà và Thị Kính với 2 xung đột chính

- Về hình thức xung đột giữa mẹ chồng nàng dâu

- Về bản chất là xung đột giữa kẻ thống trị và kẻ bị trị

- Thị kính vai nữ chính ; sùng bà vai mụ ác . Khi xem vở chèo này trên sân khấu , chúng ta sẽ thấy Thị Kính và sùng bà đi đứng , ăn mặc theo quy ước nào của chèo cổ:Thị Kính áo hồng lồng xa đen, tư thế ngay thẳng , để quạt  che kín đáo . Sùng bà dán cao ở thái dương , đảo mắt nhiều , dáng đi ưỡn ẹo 

1. Trước khi mắc oan

-  Thị Kính yêu thương chồng thể hiện qua chi tiết  Thị Kính ngồi quạt cho chồng. Thị Kính muốn làm đẹp cho chồng . cho thấy Thị Kính tỉ mỉ , chân thành trong tình yêu

Tình yêu thương chồng trong sáng, chân thật, mong muốn có hạnh phúc lứa  đôi tốt đẹp

2. Trong khi bị oan

-  Tội giết chồng thể hiện chi tiết : Cái con mặt sứa gan…

 * Sùng bà :

Cùng với lời nói Sùng bà còn có hành động , cử chỉ đối với Thị Kính dúi đầu Thị Kính ngã xuống . Khi Thị Kính chạy theo van xin  dúi tay ngã khuỵu xuống

Tất cả những lời nói và cử chỉ đó cho thấy sùng bà là một con người độc địa , tàn nhẫn , bất nhân

 * Thị Kính

Những lời lẽ của Thị Kính đã được nhà chồng đáp lại: chồng im lặng , mẹ chồng cụ tuyệt , bố chồng a rua với mẹ chồng

Qua đó đức tính của Thị Kính được bộc lộ: nhẫn nhục, chân thực,  hiền lành

Qua đó ta thấy được bản chất của sung đột với sự việc Sùng bà cho gọi Mãng ông đến trả Thị Kính vì sự việc này bộc lộ cực điểm tính cách bất nhân bất nghĩa của Sùng bà , đồng thời bộc lộ rõ bất hạnh của Thị Kính . Đó là xung đột giữa quyền lực của kẻ thống trị với địa vị nhỏ mọn của kẻ bị trị trong gia đình cũng như trong xh phong kiến

3.  Sau khi bị oan

Thị Kính có những cữ chỉ , lời nói   nào  trước khi bước ra khỏi nhà Thịên Sĩ:

- Quay vào nhà nhìn từ cái kỉ….. bóp chặt tay , cùng lời nói ( Than ôi ! bấy lâu …. Run rủi)

- Cho thấy được nỗi đau nối tiếc , xót xa cho hạnh phúc lứa đôi tan vỡ

Ý định không về với cha , phải sống ở đời mong tỏ rõ người đan chính , đã chứng tỏ sự không đành cam chịu oan sai của Thị Kính

Cách giải oan của Thị Kính nghĩ tới là đi tu

Con đường thị Kính chon có ý nghĩa phản ánh số phận bế tắc của người phụ nữ trong xã hội cũ ; lên án thực trạng xã hội vô nhân đạo với những người lương thiện

(?) Theo em có cách nào tốt hơn để giải thoát những người như Thị Kính khỏi đau thương ?

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

- Tích truyện mang ý nghĩa ca ngợi phẩm chất đực hạnh của người phụ nữ , phê phán áp bức phong kiến

- Nhân vật mang tính quy ước : Thiện- ác

- Ngôn ngữ dùng văn vần đi liền với các làn điệu hát

2. Nội dung:

* Ghi nhớ: Sgk